ગુડી પડવો
હિંદુ ધર્મમાં ચૈત્ર માસની શુક્લપક્ષની પ્રતિપદા તિથિનું ધાર્મિક-આધ્યાત્મિક મહત્ત્વ ઘણું છે કારણ કે આ દિવસથી શક્તિની ઉપાસના, ચૈત્ર નવરાત્રિની શરૂઆત થાય છે. ચૈત્ર મહિનાની આ તિથિએ ગુડી પડવા ઉત્સવ ઉજવવામાં આવે છે, આજે ગુડી પડવાની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે . આ તહેવાર, જે હિંદુ નવા વર્ષની શરૂઆત માટે ઉજવવામાં આવે છે, તે મુખ્યત્વે મધ્ય પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્રમાં ઉજવવામાં આવે છે
મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક, ગોવા અને આંધ્રપ્રદેશમાં ગુડી પડવાનો તહેવાર ખૂબ જ ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, ચૈત્ર નવરાત્રિ ગુડી પડવાના દિવસથી શરૂ થાય છે અને હિંદુ નવું વર્ષ પણ આ દિવસથી શરૂ થાય છે.
ગુડી પડવા વિશે બીજી ઘણી બાબતો પ્રચલિત છે. કહેવાય છે કે આ દિવસે બ્રહ્માજીએ આ સૃષ્ટિની રચના કરી હતી અને આ દિવસથી સત્યયુગની શરૂઆત થઈ હતી. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે ત્રેતાયુગમાં ભગવાન શ્રી રામે ગુડી પડવાના દિવસે બાલીનો વધ કર્યો અને લોકોને બાલીના ત્રાસમાંથી મુક્ત કર્યા.
ગુડી પડવો શબ્દનો અર્થ અને ગુડી પડવા તહેવારની પરંપરા :
ગુડી પડવામાં, 'ગુડી' શબ્દનો અર્થ 'વિજય ધ્વજ' થાય છે અને પડવો એટલે પ્રતિપદાની તિથિ માનવામાં આવે છે.
આ દિવસે સવારે સ્નાન કર્યા બાદ મહિલાઓ વિજયના પ્રતીક તરીકે ઘરમાં સુંદર ગુડી લગાવે છે અને તેની પૂજા કરે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેનાથી ત્યાંની નકારાત્મકતા દૂર થાય છે અને ઘરમાં ખુશીઓ આવે છે. ચૈત્ર માસની શુક્લપક્ષની પ્રતિપદા તિથિએ આવતા ગુડી પડવાના દિવસે ઘરની બહાર ગુડી બાંધવાની પરંપરા છે. જો આપણે ગુડી અને પડવો શબ્દો વિશે વાત કરીએ તો ગુડીને પતાકા અથવા ધ્વજ કહેવામાં આવે છે, જ્યારે પડવો શબ્દ પ્રતિપદા તિથિ સાથે સંબંધિત છે. એવું કહેવાય છે કે આ દિવસે જ્યારે ભગવાન શ્રી રામે બાલીનો વધ કર્યો ત્યારે લોકોએ ખુશીના રૂપમાં પોતાના ઘરોમાં રંગોળી બનાવી અને ઘરોમાં વિજય ધ્વજ ફરકાવ્યો. આને ગુડી કહે છે. ત્યારથી આ પ્રથા આજે પણ ચાલુ છે અને તેને વિજય દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. મહારાષ્ટ્રમાં ગુડી પડવાના દિવસે પુરણ પોળી બનાવવામાં આવે છે. આ પવિત્ર તહેવાર પર લોકો અહીં કેરીનું સેવન કરવાનું શરૂ કરે છે. કેટલીક જગ્યાએ ગુડી પડવાના દિવસે લીમડાના પાન ખાવાની પણ પ્રથા છે. આ તહેવાર પર સૂર્યની પૂજા કરવાની પણ પ્રથા છે. લોકો સૂર્યની પૂજા કરે છે અને તેમને સુખ, સમૃદ્ધિ અને સ્વાસ્થ્યની કામના કરે છે. ગુડી પડવાના દિવસે, મરાઠી સ્ત્રીઓ 9મીટર લાંબી સાડી પહેરે છે, જ્યારે પુરુષો લાલ અથવા કેસરી પાઘડી સાથે કુર્તા-ધોતી અથવા પાયજામા પહેરે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે બહાદુર મરાઠા છત્રપતિ શિવાજીએ યુદ્ધ જીત્યા બાદ સૌપ્રથમ ગુડી પડવાનો તહેવાર ઉજવ્યો હતો. ત્યારથી મહારાષ્ટ્રમાં આ તહેવાર ઉજવવાની પરંપરા શરૂ થઈ. ગોવા અને કેરળમાં કોંકણી સમુદાય દ્વારા ગુડી પડવો સંવત્સરા પડવો તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તે કર્ણાટકમાં ઉગાદી અને આંધ્ર પ્રદેશ અને તેલંગાણામાં ઉગાડી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
ગુડી પડવાની મહારાષ્ટ્રમાં ઉજવણી :
મહારાષ્ટ્રમાં, ગુડી પડવાના તહેવારને હિન્દુ નવા વર્ષની શરૂઆત અને વિજયના પ્રતીક તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. ચૈત્ર શુક્લ પ્રતિપદા તિથિ પર મહારાષ્ટ્રના લોકો પોતાના ઘરોમાં ગુડી લગાવે છે. આ કારણે તેને ગુડી પડવો કહેવામાં આવે છે. આમાં મરાઠી સમુદાયના લોકો વાંસનું લાકડું લઈને તેના પર ચાંદી, તાંબા કે પિત્તળના કલરની ઊંધી બાજુ મૂકે છે. તેમાં કેસરી રંગનો ધ્વજ લગાવીને લીમડાના પાન, આંબાના પાન અને ફૂલોથી શણગારવામાં આવે છે, પછી તેને ઘરના સૌથી ઊંચા સ્થાન પર મૂકવામાં આવે છે.
ગુડી પડવાના જુદાં જુદાં નામ :
આ તહેવાર મહારાષ્ટ્રમાં ગુડી પડવા, કર્ણાટકમાં યુગાડી અને આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગાણામાં ઉગાડી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. બીજી તરફ ગોવા અને કેરળમાં કોંકણી સમુદાયના લોકો તેને સંવત્સરી પડવાના નામથી પણ ઉજવે છે.
ગુડી પડવાની ઉજવણી :
આ દિવસે લોકો પોતાના ઘરમાં ગુડી લગાવે છે, જેના કારણે આ પર્વને ગુડી પડવો કહે છે. મરાઠી સમુદાયના લોકો વાંસની લાકડી લઈને તેના પર ચાંદી, તાંબા અથા પિત્તળના કળશને ઊંધો મુકે છે. જેમાં કેસરી રંગનું પતાકા લગાવીને તેને લીમડાના પાન, આંબાના પાન અને ફૂલથી શણગારવામાં આવે છે અને ઘરના સૌથી ઉંચા સ્થાન પર લગાવવામાં આવે છે.
ગુડી પડવાની માન્યતા :
👉 માનવામાં આવે છે કે, ભગવાન બ્રહ્માએ આ દિવસે બ્રહ્માંડની રચના કરી હતી, આ કારણોસર ગુડીને બ્રહ્મધ્વજ પણ માનવામાં આવે છે.
👉 મરાઠી સમુદાયના લોકો મહાન રાજા છત્રપતિ શિવાજીના વિજયને યાદ કરવા માટે ગુડી લગાવે છે.
👉 આ દિવસે જ્યારે ભગવાન શ્રી રામે બાલીનો વધ કર્યો ત્યારે લોકોએ ખુશીના રૂપમાં પોતાના ઘરોમાં રંગોળી બનાવી અને ઘરોમાં વિજય ધ્વજ ફરકાવ્યો. આને ગુડી કહે છે.
ગુડી પડવાની વાર્તા
ભગવાન શ્રી રામના સમયમાં રાજા બાલી દક્ષિણ ભારતમાં શાસન કરતા હતા. જ્યારે ભગવાન શ્રી રામ માતા સીતાને રાવણની કેદમાંથી મુક્ત કરવા લંકા જઈ રહ્યા હતા, ત્યારે તેઓ દક્ષિણ ભારતમાં પહોંચ્યા પછી સુગ્રીવને મળ્યા. સુગ્રીવ બાલીનો ભાઈ હતો. સુગ્રીવે શ્રીરામને તેમની સાથે થયેલા અન્યાય અને બાલીના કુશાસન અને ત્રાસ વિશે જણાવ્યું. આ પછી ભગવાન શ્રી રામે બાલીનો વધ કર્યો અને લોકોને બાલી ત્રાસમાંથી મુક્ત કર્યા. તે દિવસે ચૈત્ર માસના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદાનો દિવસ હતો. આ પછી દક્ષિણ ભારતના લોકોએ ખુશીમાં વિજય ધ્વજ લહેરાવ્યો અને ઘરોમાં રંગોળી બનાવીને ઉજવણી કરી. ત્યારથી, દક્ષિણ ભારતમાં ગુડી પડવાના દિવસે ગુડી એટલે કે વિજયનું ચિહ્ન લહેરાવવામાં આવે છે અને આ દિવસને વિજય દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
આ રીતે ઘરે બનાવો ગુડી
ગુડી બનાવવા માટે, પિત્તળના વાસણને થાંભલામાં ઊંધું મૂકવામાં આવે છે, તેને ઘેરા રંગના રેશમી લાલ, પીળા કે કેસરી કપડા અને ફૂલોની માળા અને અશોકના પાંદડાઓથી શણગારવામાં આવે છે. સ્નાન કર્યા પછી મહિલાઓ ઘરના મુખ્ય દ્વારને આંબાના પાન અને ફૂલોથી શણગારે છે. ગુડી ઘરના એક ભાગમાં મૂકવામાં આવે છે. પછી લોકો ભગવાન બ્રહ્માજીની પૂજા કરે છે અને ગુડી ચડાવે છે. ગુડી ચડાવીને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવામાં આવે છે. ગુડી એટલી ઊંચી જગ્યા પર મૂકવામાં આવે છે કે તેને દૂરથી પણ જોઈ શકાય છે. ગુડીને સમૃદ્ધિનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે.
Important:-For better result always use google cromeNote:-Please Always Check and Conform Above Details with The Official Website and Advertisement / Notification.
ખૂબ સરસ માહિતી સાહેબ..👍👍
ReplyDelete